Czytelniku pamiętaj, że ten wpis nie zastępuje indywidualnej konsultacji z radcą prawnym, finansowym lub specjalistom w dziedzinie darowizn i podatków!
Dobrowolny zwrot darowizny przez obdarowywanego to sytuacja wyjątkowa. Wydaje się, że osoba obdarowana powinna czuć wdzięczność, a przynajmniej radość z nieoczekiwanego prezentu. Jednak nie zawsze tak jest. Przekazanie darowizny jest dobrowolne i nieodpłatne. Jednak nie zawsze osoba obdarowywana chce przyjąć tego rodzaju świadczenie. Czy zwrot darowizny przez obdarowanego jest możliwy? Jak tego dokonać zgodnie z prawem? Postaramy się przybliżyć problem i możliwe jego rozwiązania, by ułatwić podjęcie odpowiednich działań.
Zwrot darowizny – czy to możliwe?
Aby odpowiedzieć na pytanie, czy zwrot otrzymanej darowizny jest możliwy, trzeba najpierw sprecyzować, czym tak naprawdę jest darowizna. Zgodnie z prawem to nie tylko pieniądze, nieruchomości czy działki, ale także wszelkiego rodzaju prezenty, które otrzymujemy z różnych okazji. Wydawać by się mogło, że darowizna to coś, co powinno przysporzyć samych pozytywnych emocji.
Niestety, rzeczywistość wygląda zupełnie inaczej, a osoba otrzymująca darowiznę może nie chcieć jej przyjąć. Czy możliwy jest zwrot darowizny przez obdarowanego? Okazuje się, że nie jest to wcale takie łatwe. Jeśli ktoś nie chce przyjąć pomocy, jaką jest darowizna kodeks cywilny przewiduje sytuację, w której jest to możliwe. Dobrowolny zwrot darowizny przez obdarowanego może nastąpić, gdy była ona obwarowana obowiązkiem pewnych działań lub ich zaniechania, a osoba obdarowana nie chce wypełnić tego polecenia.
Czy można zwrócić darowiznę pieniężną lub mieszkaniową?
Dobrowolny zwrot darowizny przez obdarowanego może dotyczyć darowizny pieniężnej. Jest to możliwe poprzez przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu. Nie jest jednak wcale takie łatwe. Obdarowany powinien mieć świadomość, że darowiznę powinien zwrócić, gdy pojawi się odpowiednie oświadczenie. Odwołanie tego typu pomocy, zgodnie z obowiązującym w Polsce prawem, może nastąpić tylko w sytuacji, gdy zachodzi rażąca niewdzięczność, którą wykazuje osoba obdarowana wobec swojego darczyńcy.
Nieco inaczej wygląda zwrot darowizny, jeśli chodzi o nieruchomości. Tego typu świadczenie musi być przeprowadzone w oparciu o formalne dokumenty, przygotowane przez notariusza. Odwołanie umowy darowizny jest możliwe dopiero na drodze sądowej. Darowiznę pieniężną łatwo zwrócić. Zwrot darowizny mieszkaniowej jest z kolei obwarowany przepisami i koniecznością sporządzenia odpowiednich dokumentów.
Jak dokonać zwrotu darowizny?
Kodeks cywilny z reguły nie dopuszcza sytuacji, w której następuje dobrowolny zwrot darowizny. Tylko darczyńca ma prawo cofnąć darowiznę, jeśli udowodni, że dopuszczono się wobec niego rażącej niewdzięczności. Jak już zostało wspomniane, zwrot darowizny pieniężnej lub mieszkaniowej jest możliwy, gdy darczyńca wymaga od obdarowanej osoby działań lub ich zaniechania, żądając wypełnienia swoich postulatów. W tej sytuacji zwrot darowizny nieruchomości przez obdarowanego może dojść do skutku. Osoba, która chce zwolnić się z przymusu wykonania poleceń, czyni to poprzez wydanie przedmiotu, który był darowizną. Przepisy prawne nie regulują, czy możliwy jest zwrot darowizny nieruchomości za porozumieniem stron. Jednym ze sposobów rozwiązania tego typu sytuacji jest darowizna na rzecz osoby, od której nieruchomość czy też pieniądze otrzymaliśmy. Osoba ta jednak musi zgodzić się na tego typu działania, które ponadto wiążą się również z kosztami notarialnymi.
Kiedy można domagać się zwrotu darowizny?
Darowiznę dzieli się na wykonaną i niewykonaną. Zwrot darowizny to sytuacja, której można domagać się, gdy stan majątkowy osoby obdarowującej uległ gwałtownej zmianie, w wyniku której przekazanie darowizny uniemożliwiłoby jej utrzymanie się lub też regularną spłatę zasądzonych alimentów. Tego typu działania odnoszą się przede wszystkim do darowizny niewykonanej.
Zupełnie inaczej sytuacja wygląda, gdy darowizna została już wykonana. Dobrowolny zwrot darowizny przez obdarowanego jest mocno utrudniony, ale osoba obdarowująca również nie ma zbyt wielu możliwości żądania zwrotu przekazanych świadczeń. Zwrot darowizny pieniężnej przez obdarowanego może nastąpić, gdy obdarowujący udowodni rażącą niewdzięczność wobec swojej osoby. Ten argument można wykorzystać również podczas starań o cofnięcie darowizny niewykonanej.
Jakie są skutki odwołania darowizny?
Najlepsza sytuacja następuje wówczas, gdy po złożeniu oficjalnego wniosku nastąpi dobrowolny zwrot darowizny pieniężnej przez obdarowanego. Jest to rozwiązanie bardzo komfortowe, aczkolwiek rzadko spotykane. Jeśli przedmiotem darowizny była nieruchomość, konieczne jest zawarcie odpowiedniej umowy, określającej zwrotne przeniesienie prawa. Wymaga to sporządzenia aktu notarialnego, co pociąga za sobą koszty finansowe. Dobrowolny zwrot darowizny pieniężnej jest znacznie łatwiejszy, gdyż nie wymaga sporządzania odpowiedniej dokumentacji notarialnej, a więc nie generuje dodatkowych kosztów.
Czy zwrot darowizny podlega opodatkowaniu?
Umowa darowizny jest opodatkowana poprzez podatek od spadków i darowizn. To osoba obdarowana obarczona jest obowiązkiem zapłaty. Co w sytuacji, gdy darowizna zostanie zwrócona? Czy możliwy jest zwrot podatku za darowiznę, która ostatecznie wróciła do osoby obdarowującej?
Zwrot darowizny a podatek to bardzo złożony problem. Jak się okazuje, zgodnie z obowiązującym w Polsce prawem, jeśli odwołana została darowizna zwrot podatku nie przysługuje osobie, która zapłaciła go przy przyjmowaniu świadczenia. Zgodnie z ustawodawstwem odwołanie darowizny nie generuje jednocześnie prawa do domagania się zwrotu podatku, który został zapłacony. Zwrot podatku od darowizny nie jest więc możliwy, niezależnie od jej wysokości. Nieco inaczej sytuacja wygląda w przypadku osoby obdarowującej. Zwrot darowizny pieniężnej a podatek rozpatrywane są tutaj nie jako przysposobienie majątkowe, ale jako powrót do stanu pierwotnego. Jeśli pojawiła się darowizna pieniężna a jej zwrot wymuszony został zaistniałą sytuacją, osoba do której wraca świadczenie nie musi płacić od niego podatku.
Ile kosztuje cofnięcie darowizny?
Kwestia „darowizna a zwrot podatku” została już rozwiązana. Wiemy już, że zwrot darowizny przez obdarowanego a podatek zwrócony na jego konto wzajemnie się wykluczają i są niemożliwe. Do rozwiązania pozostaje jeszcze kwestia, ile kosztuje cofnięcie darowizny? Z pewnością wiążą się z tym koszty notarialne, które trzeba ponieść, gdy pojawi się darowizna pieniężna a jej zwrot podyktowany będzie zaistniałą sytuacją. Często pojawia się również pytanie, jak wygląda zwrot darowizny a zachowek. Jak się okazuje, przy obliczaniu wysokości zachowku drobne darowizny nie są doliczane do zachowku. Jeśli spadkodawca jeszcze za życia obdarował darowizną tylko jedną osobę, pominięci spadkobiercy mogą domagać się zapłaty zachowku.
Ja darowizny bym nie oddawał 😀